جوان آنلاین: استفاده از سیاست‌های قیمتی در قبال مشترکان پرمصرف، به باور کارشناسان از چند نظر راهبردی است؛ نخست اینکه دریافت قیمت آزاد برای مصارف خارج از الگوی بهینه مصرف در زمینه مدیریت مصرف گاز در پیک مصرف راهگشا خواهد بود و شدت مصرف بالای مشترکان پرمصرف را کنترل می‌کند و دوم اینکه اعطای یارانه انرژی در بخش خانگی را نیز عادلانه‌تر خواهد کرد. در این روش مصارف درون الگوی بهینه برای مردم کاملاً یارانه‌ای و به قیمت قبل خواهد بود و فقط مشترکان پرمصرف هستند که با قبوض بسیار بالایی مواجه خواهند شد.
بر اثر اجرای فاز اول قانون تعرفه‌گذاری پلکانی گاز توانستیم به نتایج خوبی در زمینه مدیریت مصرف دست پیدا کنیم. به زعم کارشناسان، این روش مزایای متعددی دارد و اجرای فاز دوم این روش نیز می‌تواند نتایج مثبت بیشتری در زمینه مدیریت مصرف برای‌مان رقم بزند. با استفاده از این روش، ضمن اینکه طبقات پایین جامعه و کم‌مصرف‌ها متحمل هزینه اضافی نمی‌شوند، پرمصرف‌ها نیز بهای اضافه مصرف خود را به صورت آزاد پرداخت می‌کنند. به این ترتیب، عدالت بیشتری در ارائه یارانه پنهان انرژی اعمال می‌شود.
اهمیت اخذ قیمت واقعی
موضوع مصرف گاز و مدیریت آن در تضمین پایداری انرژی و رسیدگی به نگرانی‌های زیست‌محیطی از اهمیت بالایی برخوردار است. در بسیاری از کشورها، مشتریان پرمصرف سهم قابل توجهی در هدر‌رفتن و شدت مصرف گاز دارند، بنابراین اخذ قیمت واقعی و معادل قیمت صادراتی گاز از این مشتریان برای کنترل مصرف یا تعیین قیمت واقعی برای مصارف لوکس بسیار مهم است.
مشکل حجم بالای سرانه مصرف در بخش خانگی
بخش اول به مشکل هدررفت زیاد و شدت بالای مصرف گاز از سوی مشتریان پرمصرف می‌پردازد. با تمرکز بر این موضوع، سیاستگذاران می‌توانند فشار بر منابع گاز را کاهش دهند و در عین حال اطمینان حاصل کنند که توزیع عادلانه یارانه‌های انرژی در بین مصرف‌کنندگان داخلی حفظ می‌شود. مصرف بی‌رویه از سوی مشتریان پرمصرف نه تنها ذخایر گاز را کاهش می‌دهد بلکه به عدم‌تعادل در دسترسی به گاز از سوی بخش‌های مهم و مولد اقتصاد نظیر بخش‌های صنعتی منجر می‌شود.
استفاده از سیاست‌های قیمتی برای مشترکان پرمصرف
بخش دوم استفاده از سیاست‌های قیمتی را به عنوان راه‌حلی برای کنترل الگوی مصرف مشتریان پرمصرف پیشنهاد می‌کند. با تحمیل قیمت‌های بالاتر بر این مشترکان، می‌توان آن‌ها را برای کاهش مصرف گاز تشویق کرد. این رویکرد دارای مزایای متعددی از جمله مهار هدررفت، حفظ در دسترس‌بودن برای سایر مشتریان و دستیابی به توزیع عادلانه یارانه انرژی است. با این حال، تعیین قیمت واقعی گاز برای مصارف لوکس خارج از الگوی مصرف بهینه و قیمت‌گذاری صادراتی برای اجرای مؤثر چنین سیاست‌هایی ضروری است.
با تعیین دقیق قیمت واقعی برای استفاده‌های مشترکان پرمصرف از گاز برای مصارف لوکس، سیاستگذاران می‌توانند اطمینان حاصل کنند مشتریان پرمصرف بار مصرف بیش از حد خود را با پرداخت قیمت واقعی گاز و معادل قیمت صادراتی به دوش می‌کشند. این رویکرد نه تنها شدت مصرف آن‌ها را کنترل، بلکه آن‌ها را تشویق می‌کند شیوه‌های پایدارتری اتخاذ کنند. علاوه بر این، این رویکرد یارانه‌های انرژی را در بخش خانگی عادلانه‌تر می‌کند، زیرا فقط آن‌هایی که سطح مصرف بالایی دارند با قبض انرژی به میزان قابل توجهی بالاتر مواجه خواهند شد. بخش بعدی اهمیت اجرای نظام تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها، هدفمندکردن یارانه‌ها برای اعطا به مصارف در الگوی بهینه است. با پرداخت یارانه کامل به هزینه‌های درون الگوی بهینه در این مدل، سیاستگذاران می‌توانند اطمینان حاصل کنند استفاده از گاز ضروری و درون الگوی بهینه برای همه مصرف‌کنندگان مقرون‌به‌صرفه باقی می‌ماند. این رویکرد همچنین به جلوگیری از هرگونه تأثیر نامطلوب روی افرادی با سطوح مصرف پایین‌تر کمک می‌کند و در عین حال منبع مشکل، یعنی مشتریان پرمصرف را هدف قرار می‌دهد. اجرای صحیح این استراتژی مستلزم شناخت دقیق عادات مصرفی آنهاست.
اخذ قیمت واقعی و معادل قیمت صادراتی گاز از مشتریان پرمصرف برای کنترل مؤثر مصرف و ایجاد مکانیسم قیمت‌گذاری منصفانه بسیار مهم است. با تمرکز بر کنترل مصرف در میان مشترکان پرمصرف، سیاستگذاران می‌توانند مشکل هدررفت و شدت مصرف گاز را برطرف کنند. این رویکرد باعث افزایش پایداری منابع گاز، حمایت از تلاش‌های حفاظت از محیط زیست و ایجاد توزیع عادلانه یارانه‌های انرژی خواهد شد. ارزیابی دقیق قیمت واقعی گاز برای مصارف لوکس و خارج از الگوی مصرف بهینه برای اجرای مؤثر سیاست‌های قیمت ضروری است. در نهایت، این کار به دستیابی به تعادل بین مصرف گاز پایدار و تأمین نیاز‌های انرژی مشتریان پرمصرف کمک خواهد کرد.
قبوض میلیونی برای مصارف لاکچری و غیرضرور پرمصرف‌ها خواهد بود
حسن مرادی، استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران در خصوص روش تعرفه‌گذاری پلکانی تصریح کرد: بار‌ها به عنوان کارشناس توضیح داده‌ایم که روش مورد نظر به نفع مردم است و فقط مصارف بالا، لاکچری و غیرضروری را هدف قرار می‌دهد. کسانی که مصارف معقولی دارند، همچنان از یارانه انرژی استفاده می‌کنند و نباید نگران قبوض‌شان باشند. تنها کسانی که مصارف غیرمتعارف و غیرضرور دارند، هزینه گاز را به صورت واقعی می‌پردازند و احتمالاً با قبوض میلیونی و بالا مواجه می‌شوند. وی افزود: کسانی که به هر دلیلی مصارف بالا دارند و می‌خواهند خانه‌های با متراژ بالا، ویلا‌ها و استخرهای‌شان را گرم کنند، باید هزینه مصارف لاکچری خود را بپردازند. طبیعی است هر کسی مصرف بیشتری دارد، باید قیمت بالاتری را هم بپردازد. تنها مصارف ضروری و در چارچوب الگوی مصرف از یارانه بهره‌مند می‌شوند و مصارف غیرضرور و لاکچری با هزینه واقعی محاسبه می‌شود.
مرادی ادامه داد: دولت نمی‌تواند از سهم مردم به اعطای یارانه به پرمصرف‌ها و مرفهین جامعه اختصاص دهد. کسانی که شرایط رفاه را برای خودشان فراهم کرده‌اند و مثلاً در زمستان از استخر سرپوشیده استفاده می‌کنند، باید هزینه مصارف لاکچری خود را بپردازند که امری بدیهی و عادلانه است. استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: روش تعرفه‌گذاری پلکانی عین عدالت است و باید خیلی قبل‌تر‌ها در دستور کار قرار می‌گرفت. از این طریق، دولت به اقشار کم‌درآمد کمک می‌کند. یارانه انرژی در اختیار اقشار پایین جامعه و کسانی که مصارف معمول و منطقی دارند، قرار می‌گیرد و پرمصرف‌ها و مرفهین نیز هزینه واقعی گاز را می‌پردازند.
مرادی در خصوص این موضوع که بر اثر اجرای تعرفه‌گذاری پلکانی در سال ۱۴۰۰ پرمصرف‌ها ۲۵ میلیون مترمکعب گاز کمتری نسبت به سال قبل مصرف کردند، توضیح داد: صرفه‌جویی در مصرف انرژی باید با جدیت در دستور کار قرار گیرد و طرح‌هایی مانند تعرفه‌گذاری پلکانی می‌توانند کمک‌کننده باشند. در هر مقیاسی که بتوانیم مدیریت مصرف داشته باشیم، به نفع کشور است. وی ادامه داد: موضوع دمای رفاه باید با جدیت در مدارس، اماکن دولتی و عمومی پیگیری شود. از طریق چنین طرح‌هایی می‌توانیم تا حد زیادی از هدررفت انرژی جلوگیری کنیم. دولت باید بانک‌ها، مؤسسات عمومی، خصوصی و ادارات را ملزم کند دمای رفاه را در نظر داشته باشند.
